Moeders gaan vreemd!?


Grote krantenkoppen meldden ons in september 2005 dat 10% van alle kinderen een andere dan de juridische vader zou hebben. Moeders gaan dus veelvuldig vreemd, zo bleek uit DNA onderzoek!

In de wereld van het stamboomonderzoek gaat men in principe uit van de vaderslijnen. De zogenaamde ‘Parentelen' zoals die ook op deze familie website staan. Op zich is dat leuk, maar hoe groot is de kans dat we de juiste (voor)vader hebben?
Het vreemd gaan is van alle tijden en zal dan ook vroeger zijn gebeurd. Dat betekent dat er een goede kans bestaat dat je als enthousiaste genealoog een verkeerde (vaderlijke) lijn aan het uitzoeken bent. Een frustratie waar je maar liever niet aan denkt.

 

v.l.n.r. Marijntje, Henriëtte, Ann, Jo, Jo, Jo
Hoe groot is de kans dat een voorvader niet de echte voorvader is?

Wanneer we er van uit gaan dat ook vroeger 5% tot 10% van de ingeschreven vaders niet de biologische vader was, dan kunnen we dat berekenen. Maar waren de vrouwen vroeger even ontrouw als tegenwoordig?

De kerk hield meestal de mensen op het 'rechte pad', maar soms ook niet. In de oude met name streng Gereformeerde doopboeken lees je herhaaldelijk bij de inschrijving van een kind, ontstaan als gevolg van gistend bloed, de bestraffing ten overstaan van de hele gemeente. Waarbij zowel man als vrouw van 'scandelijke hoererij' beschuldigd werden.

 

Er zijn verhalen bekend waarin de vrouw in hoge barensnood door de vroedvrouw gedwongen werd de vader van het kind te noemen... 

'Onegte, natuurlijke of illegitieme' kinderen werden desondanks toch ingeschreven en velen werden pas bij het huwelijk erkend. De drang van de natuur bleek in een aanzienlijk aantal gevallen toch sterker. Daar komt bij dat vroeger rondom het huwelijk niet alleen zuivere liefde een rol speelde.

Sociaal-economische omstandigheden, leeftijdsverschil en de kerk speelden ook een rol bij partnerkeuze en huwelijken. Je kon als rooms meisje natuurlijk hopeloos verliefd worden op een jongen van het concurrerende geloof, maar dan had je de kerk wel weer om je van die dwaling af te helpen. Twee geloven op een kussen, daar slaapt immers de duivel tussen...

Al met al hadden vrouwen vroeger waarschijnlijk wel meer redenen om ontrouw te zijn en even het ware gevoel te volgen dan tegenwoordig. Dat dit, bij gebrek aan beschikbare voorbehoedsmiddelen, ook gevolgen zal hebben gehad laat zich raden.
Wanneer we er van uit gaan dat ook vroeger 5% tot 10% van de kinderen een andere vader hadden dan de trotse vader die aangifte kwam doen bij de burgerlijke stand of de gelukkige vader die bij het doopvont stond, dan is de kans dat we bij een parenteel als genealoog bezig zijn met een goede lijn als volgt:

 

Generatie

5% ontrouw.

Kans dat de naam vader klopt:

10% ontrouw.

Kans dat de naam vader klopt:

I

0.95

0.9

II

0.90

0.81

III

0.86

0.73

IV

0.81

0.66

V

0.77

0.59

VI

0.73

0.53

Wanneer we 12 generaties terug hebben gezocht, dan varieert in een parenteel de kans dat we de juiste vader hebben van 28% tot 54%. Dat betekent dat de kans groot is dat we onjuiste vaders benoemen!

Moeders mitochondriaal DNA

Met betrekking tot de moeders ligt dat anders. Het kind is van de moeder, een enkele uitzondering daargelaten is er geen twijfel aan mogelijk. Bij het zoeken naar 'echte' voorouders zijn het dan ook met name de moeders waar we ons aan moeten vastklampen.

Een leuke bijkomstigheid daarbij is dat recent wetenschappelijk onderzoek deze redenering bevestigd. We erven weliswaar van beide ouders genetisch materiaal, edoch een bepaald soort genetisch materiaal overerft uitsluitend via moeder op kind. De vader speelt daarbij géén rol. Dit is het mitochondriaal DNA, de erfelijke eigenschappen van het kind in de mitochondriën is exact gelijk aan het DNA in die van de moeder.
Dit betekent dat de meeste zekerheid die we hebben met betrekking tot ons genetisch materiaal, de erfelijke eigenschappen die we bij ons dragen, bestaat uit het mitochondriaal DNA dat van moeder op dochter is overgedragen. Het sterft uit bij de zonen. Hun kinderen hebben immers niet hun mitochondriaal DNA maar dat van de vrouw waarbij het kind is verwekt.

In de stamreeks van onze kinderen, zoals Marijntje, ben ik zes generaties terug, van moeder op dochter beland bij het huwelijk in 1843 van Johanna Stoekart met Gerrit Oostendorp. De kans dat ONZE kinderen echt afstammen van deze Gerrit, uitgaand van een 'normale' ontrouw bij (één of meer van) de zes moeders ligt tussen 53% tot 73%. Nagenoeg zeker [99,99%] is het echter dat zij het genetisch materiaal heeft van Johanna Stoekart. Het erfelijk materiaal van Johanna, geboren 14 oktober 1819 in Amsterdam, is via haar dochters doorgegeven aan Marijntje en nu dus al 190 jaar oud.

Matrinilineaire lijn meest betrouwbaar!

Bovenstaande bewijst, dat degene die echt geïnteresseerd is in voorouders, dus beter de vrouwelijke lijn na moet zoeken dan de mannelijke. Deze uitkomst geeft veel meer zekerheid en we dragen het genetisch materiaal van onze 'oermoeder' nog bij ons. Dus niet meer zoeken naar de parentelen, maar naar de marentelen!!!

Zeven oermoeders

Uit wetenschappelijk onderzoek is weer gebleken dat er zeven verschillende vormen van mitochondriaal DNA zijn. Dat betekent dat er zeven oermoeders zijn. Wellicht zijn er meer oermoeders geweest, maar die zijn dan ergens in de keten dochterloos gestorven. Deze oermoeders komen waarschijnlijk ook ooit weer ergens samen. Dat zou een Eva moeten zijn die ongeveer 150.000 jaar geleden leefde.

Uitgaande van zeven oermoeders is de kans dat uw stamboom en de mijne samenkomen één op zeven. Wanneer we er van uit gaan dat er net zoveel 'oervaders' zijn als 'oermoeders' en onderzoeken bevestigen ook dat, dan is de kans dat u en ik ergens in ons voorgeslacht zowel dezelfde voorvader als voormoeder hebben, en dus heel ver terug directe familie zijn, ongeveer 1 op de 50. Dat is op een wereldbevolking van ruim 6,3 miljard mensen best wel groot, vandaar ook de titel van deze website Allemaal Familie!

Dit Blog is gebaseerd op webpublicaties van Leo Koenen en Wikipedia